Badania sugerują, że orki mogą próbować dowiedzieć się, „kim jesteśmy”, gdy dzielą się zdobyczą z ludźmi
Jared Towers dwukrotnie znajdował się na swoim statku badawczym, gdzie obserwował orki u wybrzeży wyspy Vancouver, gdy nagle orki upuściły swoją ofiarę tuż przed nim i jego kolegami.
Spotkania, które opisuje jako „rzadkie” i budzące podziw, doprowadziły do powstania nowego badania opublikowanego w recenzowanym czasopiśmie naukowym Journal of Comparative Psychology, w którym szczegółowo opisano doświadczenia naukowców dotyczące orek dzielących się pożywieniem z ludźmi.
„Mamy długą historię interakcji z innymi zwierzętami, próbowania ich nakarmienia i oceniania ich reakcji. Ale bardzo rzadko zdarza się, aby jakikolwiek dziki drapieżnik zrobił to samo nam” — powiedział Towers, który jest dyrektorem wykonawczym grupy badawczej Bay Cetology.
„To naprawdę pierwszy tego typu raport w literaturze dokumentujący takie przypadki u orek”.
Towers mówi, że on i jego koledzy płynęli, gdy pojawiła się orka, co zapoczątkowało drugie spotkanie w 2018 roku. Zatrzymali się i obserwowali, jak pływa, zanim pojawiła się ponownie i wypuściła świeżo zabitą fokę obok łodzi.
„Mógł go zrzucić z rufy lub dziobu, ale upuścił go dokładnie na środku statku, tuż obok nas” – powiedział Towers.
„Po prostu siedzieliśmy tam i patrzyliśmy, jak ta rzecz tonie w wodzie przez jakieś 10 lub 15 sekund, aż zrobiła małe kółko, wróciła i ją podniosła”.
Nastąpiło to po spotkaniu w 2015 r., podczas którego orka otworzyła paszczę i wypuściła martwego starożytnego alkowca, rodzaj ptaka morskiego, tuż obok łodzi Towersa. Mówi, że orka również pozostawiła swoją ofiarę na chwilę, zanim ją ponownie wzięła.
„Byliśmy tym nieco oszołomieni” – powiedział Towers, dodając, że te dwa przypadki wyróżniają się na tle tysięcy spotkań z orkami, jakie miał na całym świecie.
„W tym momencie zacząłem myśleć o tych zwierzętach trochę inaczej”.
Towers i jego współpracownicy rozpoczęli dochodzenie, które doprowadziło do opublikowania w poniedziałek pracy naukowej. Analizuje ona 34 przypadki, w których orki na całym świecie oferowały ludziom swoją zdobycz.
Naukowcy chcieli mieć pewność, że badanie obejmie jedynie przypadki, w których wieloryby „wychodziły poza swoje obowiązki, żeby nawiązać kontakt z ludźmi, a nie odwrotnie” – powiedział Towers, który mieszka w Alert Bay w Kolumbii Brytyjskiej, u północno-wschodnich wybrzeży wyspy Vancouver.
Aby zostać uwzględnionym w badaniu, wieloryby musiały podejść bezpośrednio do ludzi. Naukowcy rozważyli przypadki, w których ludzie nie zbliżali się do wielorybów na odległość bliższą niż 50 metrów w ciągu pięciu minut poprzedzających interakcję.
Jak wynika z badania, we wszystkich przypadkach, poza jednym, wieloryby czekały na reakcję człowieka, zanim odzyskały przytomność lub porzuciły swoją ofiarę.
„To nie były błędy. To nie było tak, że orki przypadkowo upuściły jedzenie. Chcieli zobaczyć, jak zareagują ludzie” – powiedział Towers.
Badanie nie wyklucza żadnych egoistycznych motywów stojących za tym zachowaniem. Towers mówi jednak, że uważa, że pozorne dzielenie się zdobyczą jest „altruistyczne” i „prospołeczne”.
Dzielenie się pożywieniem między krewnymi i innymi orkami jest dla wielorybów podstawą, a próby dostarczania ludziom pożywienia mogą być, jak twierdzi, przykładem praktykowania przez wieloryby zachowań kulturowych lub odkrywania zdolności człowieka do reagowania.
„Myślę, że te przypadki mogą być naprawdę prospołecznymi reprezentacjami świadomego uczenia się, w których te wieloryby robią wszystko, aby faktycznie spróbować zrozumieć... kim jesteśmy i jak możemy z nimi wchodzić w interakcje w ich środowisku” – powiedział Towers.
Biorąc pod uwagę zaawansowane zdolności poznawcze i społeczną, kooperacyjną naturę orek jako gatunku, badanie stwierdza, że naukowcy „zakładają, że wszystkie lub niektóre z tych wyjaśnień i wyników takiego zachowania są możliwe”.
Wieloryby w badaniu to orki wędrowne u wybrzeży Kolumbii Brytyjskiej i Alaski, populacja wschodniego tropikalnego Pacyfiku u wybrzeży Kalifornii, a także orki u wybrzeży Nowej Zelandii, środkowej Argentyny i Norwegii. Wszystkie wydarzenia „ofiarowania” miały miejsce między 2004 a 2024 rokiem, jak podaje badanie.
Orki powszechnie wykorzystują zdobycz do zabawy, a badanie potwierdza, że 38 procent zbadanych przypadków dzielenia się zdobyczą wydaje się obejmować zabawę. Wieloryby mogły wykorzystywać swoją zdobycz do inicjowania zabawy z ludźmi, mówi.
Jednak z kilku powodów, jak wynika z badania, naukowcy nie sądzą, aby to zabawa była siłą napędową tych pozornych ofert.
Zabawa często ma miejsce po zaspokojeniu przez wieloryby swoich potrzeb żywieniowych, ale w przypadkach dzielenia się zdobyczą z ludźmi, w około połowie spotkań ofiara była cała.
Orki biorące udział w badaniu przeważnie odnajdywały ofiarę po tym, jak nie została ona zaakceptowana przez ludzi i często dzieliły się nią z innymi wielorybami. W większości przypadków interakcje nie trwały dłużej niż 30 sekund. Z kolei badanie mówi, że wieloryby zazwyczaj angażują się w zabawę w sposób bardziej ciągły.
Badanie wykazało, że wieloryby posiadają zdolność i motywację do dzielenia się pożywieniem z wielu powodów, wśród których można wymienić korzyści intelektualne i emocjonalne.
„Oferowanie ludziom różnych rzeczy może jednocześnie dać orkom okazję do ćwiczenia wyuczonych zachowań kulturowych, eksploracji lub zabawy, a tym samym do uczenia się o nas, manipulowania nami lub rozwijania z nami relacji” – czytamy w dokumencie.
Towers mówi, że ma nadzieję, że badanie da ludziom okazję, by spojrzeć na orki w innym świetle, rozbudzając ciekawość na temat ich zdolności myślenia „i być może nawet mieć pewną zbieżną ewolucję intelektu z nami”.
Naukowcy stanowczo odradzają ludziom przyjmowanie jakiejkolwiek zdobyczy oferowanej przez orki, ponieważ istnieje ryzyko, że oba gatunki wyrządzą sobie nawzajem krzywdę – dodał Towers.
cbc.ca
